Αναλόγιον 3

Το 3^ο τχ. του περιοδικού Αναλόγιον, τριμηνιαίας έκδοσης της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, έχει ως κύριο θέμα τη σχέση και όσμωση μεταξύ Ορθοδοξίας και λαϊκής παράδοσης. Στο προλογικό σημείωμα παρέχεται ένας εισαγωγικός προβληματισμός στο αφιέρωμα του τεύχους, το οποίο κοσμείται εικαστικά με έργα του Χρήστου Μποκόρου.

Αναδημοσιεύεται αρχικά ένα σύντομο κείμενο του Δημήτρη Πικιώνη με τίτλο «Παράδοση και Αρχιτεκτονική. Το πνεύμα της Παράδοσης». Ο Νίκος Ματσούκας, στο κείμενο «Το ζωντανό και δημιουργικό πνεύμα της Ορθοδοξίας», αναδεικνύει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της εκκλησιαστικής παραδόσεως στη ζωντανή συνέχεια του τρόπου ζωής μιας κοινότητας που φανερώνεται από τις καλλιτεχνικές δημιουργίες ως την διανόηση με αδιάσπαστο και λειτουργικό τρόπο. Ασκεί επίσης κριτική σε ακραίους οπαδούς του Διαφωτισμού και του «ελληνισμού».

Ο Γιώργος Φουστέρης με τη σειρά του προτείνει μια «εσχατολογική ανάγνωση της παράδοσης» στο κείμενό του «Από τη μνήμη στην προσδοκία». Εντοπίζει μια ιδεολογική εξιδανίκευση του παρελθόντος στην σύγχρονη μόδα και εμμονή με το «παραδοσιακό», ακυρώνοντας τον εσχατολογικό δυναμισμό και την οικουμενική προοπτική της εκκλησιαστικής ζωής. Συνιστά απελευθέρωση από κινδυνολογίες και φοβίες, αυτοκριτική και μετάνοια, εμβαπτισμό στο κενωτικό ήθος της ευχαριστιακής ζωής.

Στο δοκίμιο με τίτλο «Από την πόλη στην Εκκλησία» ο Βασίλης Ξυδιάς εξιστορεί την υπέρβαση της αγελαίας φυλετικής κοινωνικότητας των δεσμών αίματος στις παραδοσιακές κοινωνίες από τον ελληνικό πολιτισμό, τόσο τον αρχαίο με την πόλη όσο και τον μεσαιωνικό χριστιανικό ελληνισμό με την Εκκλησία.

Παραδόσεις αναφορικά με τους αγίους Διονύσιο τον εν Ολύμπω και Νικάνορα εκ δυτικής Μακεδονίας εξετάζει η Ευαγγελία Αμοιρίδου στο άρθρο της «Παράδοση, ή το πραγματικό και η υπέρβασή του», ενώ ο π. Δημήτριος Χαρισίου, εκθέτοντας «λαϊκές παραδόσεις στο κοιμητήριο της πόλης (Κοζάνη)», αναδεικνύει την «παράδοση της Εκκλησίας για τη ζωή και το θάνατο». Επίσης, ο Ν.Κ. Μουτσόπουλος εξιστορεί τα του βίου του οσίου Γερμανού της μονής Εικοσιφοινίσσης του Παγγαίου και τα αρχαιολογικά στοιχεία του τάφου του.

Ιχνογραφώντας την εκπαιδευτική ιστορία του δυτικομακεδονικού ελληνισμού ο Αναστάσιος Δάρδας συμπεραίνει την ενεργό ανάμιξη της Ορθοδοξίας στην πνευματική παράδοση και στην κοινωνική δυναμική. Από την πλευρά της η Ζωή Γοδόση, στη μελέτη «Με αφορμή τις τοιχογραφίες του Ιερού Ναού του Ιωάννη του Προδρόμου στη Σιάτιστα», οδηγείται στη διαπίστωση του μη στατικού χαρακτήρα του παραδοσιακού πολιτισμού, ακόμη και μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους.

«Η λαϊκή παράδοση της Ορθοδοξίας» είναι το θέμα της συνέντευξης που πήρε ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Θεόφιλος Αμπατζίδης από τον Νίκο Ζία, ενώ ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος Γεωργακόπουλος, στο άρθρο του «Ισλάμ και φονταμενταλισμός. Ορθοδοξία και παγκοσμιοποίηση», οριοθετεί τις θεολογικές παραμέτρους αντιμετώπισης των προκλήσεων που τίθενται ενώπιον της Ορθοδοξίας από τα νεωτερικά φαινόμενα της παγκοσμιοποίησης και του φονταμενταλισμού, καθώς και την ανάγκη για συνάντηση και διάλογο με τις άλλες θρησκείες και δη το Ισλάμ.

Σε μια λειτουργική και εκκλησιολογική μελέτη ο Νέναντ Μιλόσεβιτς ερευνά ιστορικά και θεολογικά τον «ευχαριστιακό χαρακτήρα των περί των κεκοιμημένων ακολουθιών», και τονίζει τον προετοιμαστικό και αδιάσπαστο από τη Θεία Ευχαριστία χαρακτήρα των ακολουθιών της κηδείας και των μνημοσύνων.

Το περιοδικό συμπληρώνεται από τη συνήθη ύλη, Συναξάριον, Ιδιόμελα και Βιβλιοστάσιον.