Σύναξη 83

Το 83^ο τεύχος της Σύναξης είναι αφιερωμένο στον κηρυγματικό λόγο. Μέσα από μελετήματα και προσωπικές μαρτυρίες διερευνάται η θέση και ο ρόλος του κηρύγματος μέσα στην Θεία Λειτουργία την σημερινή εποχή. Το πρώτο μέρος του αφιερώματος περιλαμβάνει πέντε μελετήματα ενώ το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει τις προσωπικές μαρτυρίες τεσσάρων ιερέων σχετικά με τις ποιμαντικές μέριμνες του κηρύγματος.

Το πρώτο μελέτημα είναι του Γ. Φίλια, το οποίο και εισάγει τον αναγνώστη με μια ιστορική αναδρομή στο ρόλο του κηρύγματος στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Μέσα από την ανάλυση του ζεύγους «κλάσις του άρτου» και «διδαχή» ο συγγραφέας καταδεικνύει ότι η ανάγνωση των Γραφών και η διά του κηρύγματος ερμηνεία τους αποτελούν στοιχεία του αρχικού πυρήνα της Θείας Λειτουργίας. Ταυτόχρονα καταδεικνύεται η λανθασμένη μετακίνηση του κηρύγματος σε άλλο σημείο της θείας Λειτουργίας που έχει ως συνέπεια την αποκοπή του κηρύγματος από τα βιβλικά αναγνώσματα.

Aκολουθεί ένα μικρό κείμενο του π. Κ. Παπαδόπουλου, που αναφέρεται στον απομυθοποιητικό τρόπο ερμηνείας της θείας Αποκάλυψης και την σημασία αυτού του τρόπου για το θεολογικό περιεχόμενο του κηρύγματος.  Το τρίτο κατά σειρά μελέτημα ανήκει στον Δ. Καραγιάννη, ο οποίος προσπαθεί να παρουσιάσει τις συμπεριφορές και τις στάσεις αυτών που καλούνται να αναλάβουν το διακόνημα του κηρύγματος. Δείχνει με ενάργεια κάτω υπό ποιες προϋποθέσεις και συνθήκες το διακόνημα αυτό μετατρέπεται σε εξουσίαση επί του εκκλησιάσματος και αντί να οικοδομεί το σώμα της Εκκλησίας φανερώνει την έγνοια για ικανοποίηση προσωπικών εμμονών.

To πρώτο μέρος του αφιερώματος ολοκληρώνεται με δύο μελετήματα. Στο πρώτο μελέτημα ο Αρχιμανδρίτης Ιερεμίας Φούντας εξετάζει την σχέση της Παλαιάς Διαθήκης με την Καινή Διαθήκη. Η σχέση αυτή αποδεικνύεται ως σχέση συμπληρωματικότητας για την σωστή θεολογική κατανόηση του νοήματος των βιβλικών κειμένων. Η θέση επομένως της Παλαιάς Διαθήκης στην κηρυγματική πράξη της Εκκλησιάς κάθε άλλο παρά αμελητέα μπορεί    να θεωρηθεί. Το δεύτερο μελέτημα είναι του Ν. Τριανταφυλλόπουλου και αναφέρεται στο πως αντιμετώπιζε ο Α. Παπαδιαμάντης το κήρυγμα. Το μελέτημα είναι υπό τη μορφή σύντομου κειμένου.

Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος αποτελείται από ερωτήματα που θέτει η Σύναξη σχετικά με τις ποιμαντικές πλευρές της κηρυκτικής πράξης σε τέσσερις ιερείς και ένα λαϊκό. Οι ερωτηθέντες είναι ο Αρχιμανδρίτης Α. Κουστένης, ο π. Γ. Καλαντζής, ο π. Θ. Χρυσικός, ο π. Π. Καποδίστριας και ο Γ. Σουρέλης. Στις απαντήσεις τους περιγράφουν τον τρόπο προετοιμασίας του κηρύγματος, τις βασικές του έγνοιες και τα προβλήματα που προκύπτουν.

Στο τεύχος περιλαμβάνεται και ένα μελέτημα του Π. Νέλλα που δημοσιεύεται πρώτη φορά στα ελληνικά. Το θέμα του είναι η εξέταση της έννοιας της ιερωσύνης που διακρίνεται σε βασιλική και λειτουργική μέσα στην Εκκλησία. Ο συγγραφέας αναλύει και την διάκριση λαϊκών και κλήρου όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από μια θεολογία των χαρισμάτων όπου ο πιστός καλείτε να αναλάβει τις τρεις ιδιότητες του, του ιερέα, του βασιλέα και του προφήτη.

Το τελευταίο μεγάλο μελέτημα του τεύχους είναι της Ο. Γριζοπούλου και αναφέρεται στην συζήτηση που αναπτύσσεται στην Ελλάδα και στις ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με το μάθημα των θρησκευτικών. Η συγγραφέας περιγράφει τις εξελίξεις στον ευρωπαϊκό χώρο σχετικά με την δύο βασικές μεθοδολογικές κατευθύνσεις στα θρησκευτικά, την ομολογιακή και την διαθρησκειακή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εξετάζει τα ζητήματα νομιμοποίησης και περιεχομένου του μαθήματος των θρησκευτικών στην χώρα μας.

Στην μόνιμη στήλη του περιοδικού Ορθόδοξος Κόσμος υπάρχουν δύο κείμενα μικρά, σχετικά με θέμα του κηρύγματος, κείμενα που αποτελούν αποσπάσματα από βιβλίο του Ι. Φουντούλη για λειτουργικά θέματα και από βιβλίο του Αγίου Νεκταρίου για θέματα ποιμαντικής. Ακόμη υπάρχει και μια μελέτη του Ν. Παπαδόπουλου με θέμα τις βιβλικές αναφορές που ανιχνεύονται στο ποιητικό έργο του Α. Εμπειρικού Οκτάνα. Αυτό που καταδεικνύεται είναι ο επηρεασμός της γλώσσας του Εμπειρίκου από την βιβλική, υμνολογική και γενικότερα εκκλησιαστική παράδοση.

Το τεύχος ολοκληρώνεται με τις στήλες Διάλογος με τους αναγνώστες, Το Βιβλίο και με την θεματική στήλη Αναγνώσεις όπου γίνετε αντικείμενο βιβλιοκριτικής το βιβλίο του Χ. Γιανναρά Απανθρωπία του Δικαιώματος. Βιβλιοκριτική ασκούν ο Ν. Αλιμπραντής, ο Θ. Ζιάκας και ο Α. Γιαννακόπουλος. Ο πρώτος και ο τελευταίος κρατούν επιφυλακτική στάση απέναντι στην κριτική που ασκεί ο Γιανναράς στην έννοια του δικαιώματος ενώ ο Ζιάκας φαίνεται να υιοθετεί τη λογική και τα συμπεράσματα του συγγραφέα.